اَسَد‌بن‌كَعْب قُرَظى

پدیدآورسیدمحمود سامانی

نشریهدائرة المعارف قرآن

شماره نشریهجلد 3

تاریخ انتشار1388/01/31

منبع مقاله

share 3206 بازدید

اَسَد‌بن‌كَعْب قُرَظى: از يهوديان مسلمان‌شده

وى از يهوديان بنى‌قريظه بود و همراه برادرش اُسَيد اسلام را پذيرفت.[12] از زندگانى او اطلاع بيشترى در دست نيست، جز اينكه مفسران در ذيل 4 آيه و بيان شأن نزول آن، از اين دو ياد‌كرده‌اند:
1. بنابر روايتى از عكرمه، اسد همراه برادرش اُسيد و جمعى از يهوديان پس از مسلمان شدن از پيامبر خواستند همچنان بر اساس تورات عمل‌كنند و روزهاى شنبه را نيز گرامى بدارند. آيه‌208 بقره/2: «يـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا ادخُلوافِى السِّلمِ كافَّةً ولا تَتَّبِعوا خُطُوتِ الشَّيطـنِ اِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبين» در پاسخ آنان نازل شد و آنان را به تسليم محض فراخواند و از وساوس شيطان برحذر داشت.[13] ابن‌كثير اين شأن نزول را گمان عكرمه دانسته‌است.[14]
2. بر اساس روايتى از ابن‌عباس، اسد و برادرش و جمعى ديگر از يهوديان مسلمان شده، به پيامبر(صلى الله عليه وآله)گفتند: ما به تو، موسى* و عُزير و نيز قرآن و تورات ايمان داريم; امّا به پيامبران ديگر و كتابهايشان ايمان نداريم. پيامبر(صلى الله عليه وآله) آنان را از اين نظر بازداشت; ولى آنان نپذيرفتند، آنگاه آيه 136 نساء/‌4 نازل شد و خداوند از آنان خواست تا به آنچه بر پيامبر وحى شده، ايمان بياورند. در اين آيه، كسانى كه به خدا، فرشتگان، پيامبران، كتابهاى آسمانى و روز قيامت كفر ورزيده‌اند، گمراه شمرده شده‌اند[15]: «يـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا ءامِنوا بِاللّهِ و رَسولِهِ والكِتـبِ الَّذى نَزَّلَ عَلى رَسولِهِ والكِتـبِ الَّذِى اَنزَلَ مِن قَبلُ ومَن يَكفُر بِاللّهِ و مَلـئِكَتِهِ وكُتُبِهِ ورُسُلِهِ واليَومِ الأخِرِ فَقَد ضَلَّ ضَلـلا بَعيدا».
3. بنابه روايتى، چون اين عده اسلام را پذيرفتند، ديگر يهوديان گفتند: اينان از فرومايگان ما بودند و گرنه آيين خود را رها نمى‌كردند. آيه 113 آل‌عمران/ 3 در تأييد اين دسته از مسلمانان نازل شد و آنان را با ديگر يهوديان غير قابل مقايسه دانست[16]: «لَيسوا سَواءً مِن اَهلِ الكِتـبِ اُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتلونَ ءايـتِ اللّهِ ءاناءَ الَّيلِ و هُم يَسجُدون= همه اهل كتاب يكسان نيستند; طايفه‌اى‌ازآنهادر دل شب به تلاوت آيات خدا و نماز و اطاعت حق مشغول‌اند».
4. «اَلَّذينَ ءاتَينـهُمُ الكِتـبَ يَتلونَهُ حَقَّ تِلاوتِهِ اُولـئِكَ يُؤمِنونَ بِهِ ومَن يَكفُر بِهِ فَاُولـئِكَ هُمُ الخـسِرون» (بقره/‌2،‌121) بر اساس اين آيه، فقط يهوديانى كه به درستى بر اساس تورات عمل مى‌كنند، به آن ايمان دارند; ولى ديگر يهوديان زيان خواهند كرد. بنابه روايتى از ضحّاك، آيه درباره يهوديان مسلمان شده چون اسد‌بن‌كعب، برادرش و جمعى ديگر نازل شده است.[17]

منابع

اسباب النزول، واحدى; الاصابة فى تمييز الصحابه; تفسير القرآن العظيم، ابن‌كثير; جامع‌البيان عن تأويل آى القرآن; الدرالمنثور فى التفسير بالمأثور; مجمع‌البيان فى تفسير القرآن; النكت والعيون، ماوردى.
سيد محمود سامانى



[12]. جامع‌البيان، مج‌3، ج‌4، ص‌71; الاصابه، ج‌1، ص‌207; مجمع‌البيان، ج‌1، ص‌374.
[13]. جامع البيان، مج‌2، ج‌2، ص‌442; تفسير ماوردى، ج‌1، ص‌268; الدرالمنثور، ج‌1، ص‌579.
[14]. تفسير ابن‌كثير، ج‌1، ص‌255.
[15]. اسباب النزول، ص‌152; الدرالمنثور، ج‌2، ص‌716.
[16]. جامع‌البيان، مج‌3، ج‌4، ص‌71; الدرالمنثور، ج‌2، ص‌296.
[17]. مجمع‌البيان، ج‌1، ص‌374.

مقالات مشابه

بررسي تحليل علامه طباطبايي از بازخواست هارون(ع) توسط موسي(ع)

نام نشریهاندیشه نوین دینی

نام نویسندهعبدالکریم بهجت‌پور, حمید نادری قهفرخی

جبرئيل

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهاحمد جمالی

ثعلبة بن وديعه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهسیداحمد سادات

جباربن صخر انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمنصور داداش‌نژاد

ثابت بن قيس بن شماس

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهعلی محمدی یدک

جلاس بن سويد انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهبخش تاریخ و اعلام, رسول قلیچ

جعفر بن ابى طالب

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهحمید حاج امینی, ستار عودی

ثعلبة بن غنمه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمدحسن درایتی

جالوت

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمد نظری